درد شانه و مشکلات رایج آن
آنچه اکثر مردم به عنوان ٬٬شانه٬٬ از آن یاد میکنند در واقع ساختاری متشکل از چندین مفصل، تاندون و ماهیچه است که انجام طیف وسیعی از حرکات را برای زانو ممکن میسازد؛ از خاراندن پشت خود گرفته تا پرتاب بی نقص توپ بیسبال.
با این حال، تحرک قیمت خود را دارد و میتواند موجب افزایش مشکلاتی از قبیل ناپایداری یا سندروم گیرافتادگی شانهی گشته و برای شما درد ایجاد کند. ممکن است درد شما تنها به هنگام تحرک شانه و یا همیشگی باشد. درد شانه در برخی موارد موقتی است و در برخی موارد ادامه یافته و به تشخیص و درمان پزشکی نیازمند است.
کالبدشناسی (آناتومی)
شانه شما از سه استخوان تشکیل شده است: هومروس (استخوان بازو)، کتف (تیغه شانه) و استخوان چنبر (ترقوه).
سر استخوان بازوی شما در یک حفرهی گرد در تیغه شانه به نام ٬٬حفره گلنوئید٬٬ جای میگیرد. ترکیبی از ماهیچهها و تاندونها استخوان بازوی شما را در مرکز حفره شانه نگاه میدارند. این بافتها که سر استخوان بازو را می پوشانند و آن را به تیغه شانه متصل میسازند عضلات گرداننده شانه یا ٬٬روتاتور کاف٬٬ نامیده میشوند.
علل درد شانه
اکثر مشکلات مربوط به شانه در این چهار دسته بندی عمده قرار میگیرند:
- التهاب تاندون، مانند تاندونیت یا آماس کیسههای مفصلی (بورسیت)، و یا پارگی تاندون
- ناپایداری
- آرتریت
- شکستگی یا ترک استخوان
تومور، عفونت و مشکلات عصبی نیز از علل نامتداولتر درد شانه هستند.
بورسیت (آماس کیسههای مفصلی)
بورسها کیسههای آبدار کوچکی هستند که در مفاصل سراسر بدن از جمله شانه قرار میگیرند. این کیسههای مفصلی بین استخوانها و بافتهای نرم اطراف آنها همچون بالشتک عمل میکنند و موجب کاهش اصطکاک آنها به هنگام حرکت میشوند. گاهی اوقات استفاده بیش از اندازه از شانه، بورس میان عضلات گرداننده شانه و بخشی از تیغه شانه به نام زائده اخرمی یا ٬٬آکرومیون٬٬ را ملتهب و متورم کرده و منجر به بیماری بورس زیراخرمی یا ٬٬بورس ساباکرومیال٬٬ میشود. بورسیت غالباً با تاندونیت عضلات گرداننده شانه همراه است. تمامی بافتهای موجود در شانه میتوانند ملتهب و دردناک شده و باعث دشواری بسیاری از فعالیتهای روزانه مانند شانه زدن مو یا پوشیدن لباس شوند.
تاندونیت
تاندون در واقع طنابی است که ماهیچه را به استخوان متصل میکند و به التهاب تاندونها، تاندونیت گفته میشود.
تاندونیتها به طور کلی در دو دسته قرار میگیرند:
- حاد: پرتاپ بیش از اندازه توپ یا فعالیتهای ورزشی و یا کاری دیگری که دست را در بالای سر قرار میدهد، در طول زمان میتواند منجر به تاندونیت حاد شود.
- مزمن: بیماریهای تحلیل برنده یا ٬٬دژنراتیو٬٬ مانند آرتریت یا استهلاک تاندون به علت کهولت سن میتواند به تاندونیت مزمن منجر شود.
تاندونهایی که در شانه بیشتر دچار اختلال میشوند عبارتند از چهار عضله گرداننده شانه و یک تاندون ماهیچه دوسر بازو. عضلات گرداننده شانه از چهار ماهیچه کوچک و تاندونهایی تشکیل شده است که سر استخوان بازوی شما را میپوشانند و آن را در حفره شانه نگاه میدارند. این عضلات حرکت و ثبات شانه را ممکن میسازند.
پارگی تاندون
شکافتن و پاره شدن تاندونها ممکن است به علت آسیب دیدگیهای حاد یا تحلیل رفتگی تاندونها بدلیل افزایش سن، استفاده بیش از حد از آنها و استهلاک و یا ضرب دیدن ناگهانی رخ دهد. این پارگیها ممکن است جزئی باشد یا اینکه موجب پارگی کامل و جدایی تاندون از استخوان شود. آسیبهای تاندون عضلات گرداننده شانه و ماهیچه دوسر بازو از شایعترین آسیبها در شانه هستند.
سندروم گیرافتادگی شانه
در سندروم گیرافتادگی شانه یا سندروم قوس دردناک، زائده اخرمی در بالای تیغه شانه (آکرومیون) به هنگام دور شدن بازو از بدن، بر روی بافتهای نرم زیرین بازو فشار وارد میکند. زمانی که بازو بلند میشود، آکرومیون ساییده گشته یا با تاندونهای عضلات گرداننده شانه و بورس برخورد میکند. این امر میتواند منجر به بورسیت و التهاب تاندون شده و باعث درد و محدود ساختن حرکت بازو شود.
ناپایداری
ناپایداری شانه زمانی رخ میدهد که سر استخوان بازو از حفره شانه خارج میشود. این امر می تواند در اثر یک آسیب دیدگی ناگهانی یا در اثر استفاده بیش از حد از شانه باشد. دررفتگی شانه ممکن است نیمه در رقتگی بوده (تنها بخشی از توپ استخوان بازو از حفره بیرون بیاید) یا در رفتگی کامل باشد (توپ استخوان بازو به طور کامل از حفره بیرون بیاید). در صورت شل شدن و یا پارگی رباطها، تاندونها و ماهیچههای اطراف شانه، استخوان شانه میتواند به راحتی و به دفعات دچار نیم در رفتگی و یا در رفتگی کامل شده و دور کردن بازو از بدن را دردناک و ناپایدار کند. حملات پی در پی نیمه دررفتگی استخوان منجر به افزایش خطر ابتلا به آرتیت در مفاصل میشود.
آرتریت
درد شانه همچنین می تواند ناشی از آرتریت باشد. انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که شایعترین آن آرتروز یا ٬٬استئوآرتریت٬٬ نام داد که به نام آرتریت استهلاکی نیز شناخته میشود. تورم، درد و خشکی از علائم آرتروز هستند و این بیماری اغلب در سنین میانسالی بروز میکند. آرتروز به آهستگی پیشرفت میکند و درد حاصل از این نوع آرتریت با گذشت زمان بدتر میشود. آرتروز یا استئوآرتریت ممکن است که در اثر آسیب دیدگیهای ناشی از فعالیتهای ورزشی و کاری و یا استهلاک مزمن حاصل شود. سایر انواع آرتریت میتوانند در اثر پارگی در عضلات گرداننده شانه، عفونت یا التهاب غشاء زلالهای (سینوویال) باشند. اغلب مردم به منظور کاهش درد آرتریت، از حرکت دادن شانه خود اجتناب می کنند. این امر ممکن است منجر به خشکی و تنگی بافتهای نرم مفصل شده و در نتیجه حرکت آن را محدود و دردناک کند.
شکستگی
به هر نوع اختلال در یکپارچگی استخوان شکستگی گفته میشود. شکستگی شانه معمولاً در نواحی استخوان چنبر (ترقوه)، هومروس (استخوان بازو) و کتف (تیغه شانه) ایجاد میشود. شکستگی شانه در بیماران مسن غالباً در اثر سقوط از ارتفاع اتفاق میافتد. در بیماران جوان، شکستگی شانه غالباً در اثر ضرب دیدگی شدید (به عنوان مثال در تصادفات رانندگی و یا آسیبهای ورزشی) اتفاق میافتد. شکستگی اغلب باعث درد شدید، تورم و کبوی در ناحیه شانه میشود.
درمان
تصحیح فعالیتها
ای درمان معمولاً شامل استراحت و تصحیح فعالیتها برای بهبود قدرت شانه و انعطاف پذیری آن است. موارد سادهای مانند اجتناب از فعالیتهای سنگینی میتواند به جلوگیری از درد شانه کمک کند.
فیزیوتراپی
میتوان توسط انجام تمرینات ورزشی قدرت و انعطاف پذیری شانه را بهبود بخشید. فیزیوتراپی برای بسیاری از اختلالات شانه یک روش درمانی بدون جراحی و موثر است.
دارو
پزشک شما ممکن است که به منظور کاهش التهاب و درد برایتان دارو تجویز کند. اگر داروهای تجویز شده به منظور تسکین درد را میبایست طبق دستورالعمل پزشک مصرف کرد. همچنین پزشک شما ممکن است که تزریقات بیحس کننده یا استروئید را برای آرام کردن درد توصیه نماید.
جراحی
بطرف نمودن برخی مشکلات شانه ممکن است نیازمند جراحی باشد. با این حال نود درصد بیمارانی که از درد شانه رنج می برند با روشهای درمانی ساده مانند تصحیح فعالیتها، استراحت، نرمش و دارو درمان میشوند.